1 tot 4 baby's op de 1000 pasgeborenen leiden aan gehoorverlies.1 Dit aantal ligt nog veel hoger als kinderen met fluctuerend gehoorverlies (veroorzaakt door oorontstekingen) en éénzijdig (unilateraal) gehoorverlies worden meegerekend.
Leren horen en luisteren
Om gehoorverlies beter te begrijpen, is het belangrijk om te begrijpen hoe een kind leert horen en luisteren, evenals wat de communicatie-mijlpalen voor zijn/haar leeftijd zijn. Na de geboorte is het gehoor van een pasgeboren baby te vergelijken met dat van een volwassene, maar baby's moeten leren hun gehoor te gebruiken om de basis van communicatie te vormen. Ze moeten de geluiden van hun taal herhaaldelijk horen, zodat ze geluiden aan woorden kunnen koppelen. Ze leren luisteren en ervaren de wereld om hen heen door geluiden aan dingen te koppelen, zoals het geluid van stromend water wanneer het tijd is voor een bad of het luisteren naar een slaapliedje wanneer het bedtijd is.
Plaatsbepaling
Een van de eerste en eenvoudigste auditieve vaardigheden die u bij uw baby kunt observeren, is plaatsbepaling: de vaardigheid om de oorsprong van een geluid te kunnen bepalen. Omdat we met twee oren horen (binauraal), kunnen we uitermate nauwkeurig vaststellen uit welke richting geluiden komen.
De plaatsbepalingsvaardigheden van uw kind observeren
Over het algemeen bewegen pasgeborenen met hun ogen of vergroten ze hun ogen bij het horen van harde geluiden. Dat wordt de "schrikreflex" genoemd en veel harde geluiden moeten deze reactie oproepen. Wanneer uw kind vijf of zes maanden oud is, kunt u een echte plaatsbepalingsrespons beter observeren door achter of naast het kind zachte geluiden te maken terwijl hij/zij recht voor zich uit kijkt. Bij een zachte beweging met een rammelaar of fluistering moet het kind zijn/haar hoofd in de richting van het geluid draaien. Het is belangrijk om te zien hoe goed uw baby reageert op zachte geluiden (zoals de gesproken 's'-klank).
Mijlpalen voor spraak- en taalontwikkeling
- 9 maanden – Demonstreert het begrijpen van eenvoudige woorden als 'mama', 'papa', 'nee' en 'dag'.
- 10 maanden – Babbelen moet 'spraakachtig' klinken, met enkelvoudige lettergrepen die aan elkaar worden geplakt ('da-da-dada'). Rond deze tijd worden de eerste herkenbare woorden uitgesproken.
- 1 jaar – Spreekt een of meer woorden.
- 18 maanden – Begrijpt eenvoudige zinnen, herkent en pakt objecten op commando (zonder gebaren) en wijst naar lichaamsdelen. Heeft een gesproken woordenschat van 20 tot 50 woorden en gebruikt korte zinnen ('wil niet', 'buiten toe', 'mama tillen').
- 24 maanden – Heeft een gesproken woordenschat van minimaal 150 woorden, waarbij zinnen van twee eenvoudige woorden worden gezegd. De meeste spraak moet verstaanbaar zijn voor volwassenen die niet dagelijks met het kind omgaan.
- 3 tot 5 jaar – Gebruikt voortdurend gesproken taal om wensen uit te drukken, emoties weer te geven, informatie over te brengen en vragen te stellen. Een peuter moet bijna alles begrijpen wat wordt gezegd. Gesproken woordenschat groeit van 1000 naar 2000 woorden, die in complexe en betekenisvolle zinnen worden gecombineerd. Aan het einde van deze ontwikkelingsfase moeten alle gesproken geluiden duidelijk en verstaanbaar zijn.
Als u merkt dat uw kind ongeveer drie maanden achterloopt bij het bereiken van deze mijlpalen, raden we u aan om het gehoor van uw kind te laten testen door een audicien.
Tekenen van gehoorverlies
Wees altijd alert op situaties waarin uw kind niet op de juiste manier op geluid reageert; dit kan een teken van gehoorverlies zijn. Het is soms lastig om milde varianten van gehoorverlies of éénzijdig gehoorverlies op te merken. Het is belangrijk dat u onthoudt dat zelfs milde varianten van gehoorverlies negatieve gevolgen kunnen hebben voor de leervaardigheden van een kind. Het belangrijkste teken van een mogelijk gehoorverlies bij kinderen is de vertraagde ontwikkeling van spraak en taal. Hieronder vindt u overige tekenen die aantonen dat een kind mogelijk niet normaal hoort:
- Niet bewust zijn dat iemand, die buiten beeld is, spreekt, met name wanneer er weinig afleiding is
- Geschrokken of verbaasde blik wanneer ze zich realiseren dat ze worden geroepen, ongeacht het lawaainiveau
- Dichtbij de tv zitten wanneer het volume voor andere gezinsleden hard genoeg staat
- Het volume van tv of radio hoger zetten tot een onredelijk volume
- Niet reageren op stemmen door de telefoon en/of voortdurend van oor veranderen
- Niet reageren op intense, harde geluiden
Als uw kind van schoolgaande leeftijd is, kan hij/zij, zelfs met mild gehoorverlies, aandachts-, gedrags- of sociale problemen in de klas vertonen.
Oorzaken van gehoorverlies
Gehoorverlies kan erfelijk (aanwezig bij de geboorte) of verworven (aanwezig na de geboorte) zijn. Ongeveer 50% van alle gevallen van erfelijk gehoorverlies wordt veroorzaakt door genetische aandoeningen.1 Tot oorzaken die niet erfelijk van aard zijn, behoren ziekten, prenatale ontstekingen en aandoeningen die tijdens de geboorte ontstaan. Gehoorverlies kan ook na de geboorte optreden, mogelijk als gevolg van een ziekte, een aandoening of letsel. Om de oorzaak van het gehoorverlies van uw kind te achterhalen, raden we u aan contact op te nemen met de huisarts van uw kind.
Soorten gehoorverlies
Geleidingsverlies
Gehoorverlies dat wordt veroorzaakt door een probleem aan het buiten- of middenoor wordt geleidingsverlies genoemd. Bij geleidingsverlies werkt het binnenoor normaal, maar is er schade of een blokkade die het buiten- of middenoor beïnvloedt, waardoor geluid het binnenoor niet goed bereikt. Geleidingsverlies is bij kinderen vaak tijdelijk en behandelbaar. Geluiden van buitenaf zijn zachter terwijl de persoon zijn/haar eigen stem luider dan normaal hoort.
Veelvoorkomende oorzaken van geleidingsverlies
- Oorontsteking (otitis media)
– Ontstekingen van het middenoor zijn de meestvoorkomende oorzaken van geleidingsverlies bij kinderen. De meeste kinderen hebben in hun kindertijd minimaal eenmaal oorontsteking gehad.
- Oorsmeer (cerumen)
– Oorsmeer in de gehoorgang kan zich als een oordopje gedragen, doordat oorsmeer voorkomt dat geluidsgolven het trommelvlies bereiken. Overtollig oorsmeer kan worden opgelost met oordruppels en vervolgens door een arts of opgeleide professional worden uitgespoten of verwijderd. Gebruik nooit wattenstaafjes om opgehoopt oorsmeer te verwijderen, omdat u het oorsmeer daarmee dieper in de gehoorgang zou kunnen duwen en het trommelvlies kunt doorboren als u het wattenstaafje te ver naar binnen duwt.
- Zwemmersoor (otitis externa) – Een andere veelvoorkomende aandoening die de buitenste gehoorgang beïnvloedt, wordt 'zwemmersoor' genoemd. Deze pijnlijke bacteriële infectie treedt op wanneer de gehoorgang nat blijft na het baden of zwemmen. Hierdoor kan de gehoorgang opzwellen en worden afgesloten, waardoor een tijdelijk gehoorverlies optreedt.
Sensorineuraal gehoorverlies
Een beschadiging aan het binnenoor wordt aangeduid als sensorineuraal gehoorverlies. Dit wordt veroorzaakt door het slecht functioneren van de cochlea (zintuiglijke) of auditieve zenuwbanen naar de hersenen en is dikwijls aangeboren. Het kan zich ook ontwikkelen als gevolg van een constante blootstelling aan luide muziek, lawaai of door blootstelling aan medicatie die het gehoor beschadigt. Sensorineuraal gehoorverlies is permanent en kan niet met medicijnen of operatief worden behandeld. In deze gevallen kunnen hoortoestellen of cochleaire implantaten een uitkomst bieden.
Lawaaidoofheid (NIHL) is het enige soort gehoorverlies dat volledig te voorkomen is. Geluiden kunnen schadelijk zijn als ze te luid zijn, zelfs gedurende een korte periode, of wanneer ze zowel luid als langdurig zijn. Het is belangrijk dat u uw kinderen niet blootstelt aan schadelijke geluiden. U doet dit door het lawaai te dempen, beschermende hulpmiddelen te gebruiken of door uw kind op afstand van de geluidsbron te houden.
Gemengd gehoorverlies
Soms treedt een combinatie van factoren op, die invloed heeft op zowel het buiten- of middenoor als het binnenoor (cochlea); dit leidt tot gemengd gehoorverlies.
Referentie
1 American Speech-Language-Hearing Association. Causes of Hearing Loss in Children. Afkomstig van https://www.asha.org/public/hearing/Causes-of-Hearing-Loss-in-Children/.